سناریوی تلخ مرگ ماهی‌ها در پایتخت انرژی

مدیرکل محیط زیست استان بوشهر در خصوص فیلم منتشر شده در فضای مجازی و ماجرای ماهی های مرده عسلویه عنوان کرده است: “پس از گزارش مرگ ماهی‌ها در محدوده سایت عسلویه همکاران ما به همراه کارشناسانی از شیلات و منطقه ویژه اقتصادی پارس در محل حاضر شدند و به بررسی موضوع پرداختند. بررسی‌ها نشان می‌دادند ماهی‌ها تلف شده همگی از یک نمونه خاص و از گونه تن ماهیان بوده‌اند. نمونه‌های از این ماهی برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده و مشخص شد که علت مرگ آلودگی نفتی و شیمیایی نبوده است.

این در حالی است که بهزاد حیدری، سرپرست معاونت صید و بنادر ماهیگیری اداره کل شیلات استان بوشهر علت تلف شدن ماهیان در ساحل عسلویه را نشت مواد نفتی به دریا دانسته و گفته: «بر اساس نتایج بررسی‌های اولیه حجم زیادی از گونه تن ماهیان (زرده و هور) سطح زی سواحل عسلویه و نخل تقی این استان براثر نشت مواد نفتی و آلاینده‌های شیمیایی دچار مسمومیت و تلف شده‌اند.»

وی همچنین عنوان کرده” به دلیل پراکندگی مرگ و میر این ماهیان در ساحل عسلویه و نخل تقی برآورد دقیق از میزان این آبزیان تلف شده وجود ندارد. توسعه و گسترش مراکز شیمیایی و پتروشیمی مرگ و میر و انقراض آبزیان را به دنبال داشته و همیشه مجموعه شیلات نسبت به این امر معترض بوده‌ است.

به گفته حیدری “هرچند این اداره کل -شیلات بوشهر- نسبت به موضوع آلودگی عوامل شیمیایی و صنعتی در استان بوشهر هشدار داده اما همچنان اقدام موثر و بازدارنده‌ای در این زمینه صورت نگرفته و همچنان مرگ و میر آبزیان در سواحل این استان به ویژه سواحل جنوبی رخ می‌دهد.

سرپرست معاونت صید و بنادر ماهیگیری اداره کل شیلات استان بوشهر تاکید کرد: از مسئولان ذیربط در استان بوشهر و کشور انتظار می‌رود با اتخاذ تدابیر موثر و پیشگیرانه علمی و بازدارنده‌ در این  زمینه این معضل را برطرف کنند تا این منابع که جزو انفال عمومی و متعلق به نسل‌های آینده است  این‌ چنین نابود نشوند.

در حال حاضر اکثر پالایشگاه های گازی خروجی های آب برگشتی ناشی از پساب نفتی و واحدهای بویلر یا بخار و تخلی مخازن میعانات گازی را بدون نظارت و کنترل در دریا رها می کنند و آب برگشتی بویلرها نیز گرم تر از دمای آب دریا وارد می شود که باعث از بین رفتن تخم ماهیان می شود و شاید یکی از دلایلی که در زمستان شاهد حضور کوسه ها در کنار مسیر آب خروجی پالایشگاه ها هستیم همین است.

متاسفانه محیط زیست هم حریف این اقدامات نیست. این تنها خروجی پالایشگاه های گازی هست، که البته پساب پتروشیمی ها به علت وجود فلزات سنگین بسیار خطرناک تر است.

به گفته حسین شادکامی، کارشناس صید و بهره‌برداری شیلات استان بوشهر عوامل تاثیر گذار در کشتار دسته جمعی ماهیان آلودگی های زیست محیطی، افزایش آتی دما و کمبود اکسیژن توسط خنک کننده های صنایع مرتبط با اب دریا یا توازن آب کشتی ها، بیماری ها و صید بی رویه است.

این کارشناس به گفت: تا مشخص نشدن آزمایش بر روی گونه های تلف شده این چهار مورد می تواند تاثیر گذار باشد.

وی پیش از این نیز در گفت و گویی با در مورد جریان انقراض نسل کوسه‌های خلیج فارس گفته بود: اکوسیستم دریایی زنجیره به هم پیوسته ای است که در آن رفتار یک گونه بر گونه های دیگر تاثیر دارد و تداوم حیات زیستی در خلیج فارس برگرفته از جریان اقیانوسی که وارد این حوضه آبی می شود و فاصله طبقات زیستی گونه ها به کمترین حد خود می رسد لذا حساسیت موضوع در بحث مدیریت صید و بهره برداری حائز اهمیت است. 

حسین شادکامی می‌گوید: آلودگی‌های زیست محیطی امروزی در خلیج فارس می‌تواند تاثیرات سوء بر زیست آبزیان داشته باشد.

روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر، روز سه‌شنبه / ۵ اسفندماه ۱۳۹۹ در واکنش به تلف شدن ماهی‌ها در سواحل عسلویه اعلام کرده احتمالا تلف شدن ماهیان دلیلی به غیر از آلودگی داشته است!

در این خبر که از سوی محیط زیست استان بوشهر ارسال شده به نقل از فرهاد قلی‌نژاد، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر عنوان شده “ماهیان تلف شده همگی از یک گونه خاص و در یک سایز مشخص بوده اند که نشان می دهد از یک گله ماهیان مهاجر سطح‌زی بوده اند. معمولا در آلودگی منتشر شده از صنایع مستقر در منطقه عسلویه، تمام گونه های آبزیان و منطقه ساحلی تحت تاثیر قرار می گیرد. ضمناً در چند روز اخیر از صنایع مستقر در منطقه عسلویه هیچ گونه فعالیت غیر عادی گزارش نشده است.”

به گفته وی “با توجه به فاسد شدن ماهیان رسیده به ساحل در تلاش جهت ارسال نمونه ها به آزمایشگاه جهت اعلام علت تلفات ماهیان هستییم، بررسی بیشتر در حال انجام است که نتیجه قطعی اعلام خواهد شد.”

نشت نفت کش ها و تلف شدن ماهی ها

علیرضا مکاریان رئیس شیلات شهرستان عسلویه نیز در واکنش به تلف شدن تعداد قابل توجهی ماهی در ساحل عسلویه نزدیکی منطقه ویژه گفته بود: «گمانه زنی ها بر این باور است که ممکن است در نقاط دور دست از ساحل توسط قایق های بدون هویت مبنی بر بی ارزش بودن این گونه از لحاظ اقتصادی رها شده باشند که در طی چند سال گذشته تاکنون این مورد را شاهد نبوده ایم و افرادی که به صید ماهی مبادرت می‌ورزند چه قشر صیاد چه غیر صیاد اقدام به رها کردن ماهی در دریا نمی‌کنند و تمامی صید خود را به ساحل منتقل می‌کنند.»

وی عنوان کرده است: «با توجه به اینکه منطقه عسلویه محل تردد نفت کش ها و کشتی های حامل میعانات گازی است امکان دارد نشت نفت کش ها باعث تلف شدن ماهی ها شده باشد. برای این منطور نمونه هایی نیز گرفته شده و تا حصول نتیجه آزمایشگاهی می بایست صبر نمود تا عامل تلف شدن ماهی های دار دم ، زرده و گنگام که گونه غالب در حاشیه ساحل بود را مشخص نماییم.»

نمونه‌برداری برای تعیین علت دقیق مرگ‌و میر و نتایج نامعلوم

مصطفی موذنی، رئیس محیط زیست عسلویه نیز -در گزارش منتشر شده توسط روابط عمومی محیط زیست استان بوشهر- عنوان کرده است: “تلفات ماهیان در ساحل عسلویه و تردیدهای ایجاد شده در افکار عمومی درباره احتمال علت مرگ و میر باعث پیگیری کارشناسان اداره حفاظت محیط زیست شهرستان عسلویه شده و اقدام به نمونه برداری جهت مشخص شدن علت دقیق مرگ و میر انجام گرفت.

همچنین محمد امین طلاب، رییس اداره محیط زیست دریایی استان بوشهر در این باره گفته است: “احتمال دورریز صیادی به دلیل محل زیست و مهاجرت این گونه به صورت خواسته و یا ناخواسته وجود دارد.”

با این حال تا امروز خبر یا گزارشی در خصوص نتایج نمونه‌گیری‌ها یا تعیین علت دقیق مرگ‌ومیر ماهی‌ها در ساحل عسلویه منتشر نشده است که این نگاه واکنشی به اتفاقفات از سوی محیط زیست و یا صنایع مستقر در عسلویه و پالایشگاه‌هایی که شرعا و قانونا نسبت به محیط پیرامونی خود مسئولیت هایی بر عهده دارند پذیرفته نیست.

هر چند مدت‌هاست که بحث مسئولیت‌های اجتماعی به فراموشی سپرده شده و نوعی بی‌تفاوتی نسبت به آن احساس می‌شود اما ضرورت دارد مسئولان بالادستی و به طور ویژه سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نفت -بنا بر مسئولیت های اجتماعی- با حساسیت ویژه این موضوع را پیگیری کرده و نسبت به شفاف سازی و همچنین ارائه راهکار و یا جرم انگاری منابع آلودگی برای حل این مسئوله اقدام کند.