- الزامات HSE جهت طراحی ساختمان انبار
- انواع انبارها
- انواع وسایل مورد استفاده جهت نگهداری کالاها
- نحوه استقرار و جابجایی کالاها در انبار
- دستورالعمل HSE انبارها
- حریق و اطفاء حریق در انبارها
- چکلیست ایمنی انبارها
- آیین نامه ایمنی انبارها
دستورالعمل HSE انبارها و چکلیست ایمنی انبارداری
ما در این مقاله به ضوابط و مقررات ایمنی بهداشت و محیط زیست انبارها خواهیم پرداخت. همچنین چکلیست ایمنی هنگام بازدید از انبارها ویژه مسئولین HSE و بازرسین بصورت رایگان در انتهای مقاله جهت دانلود قرار گرفته است.
انبار: محلی برای نگهداری كالاها و مواد است. در انبار انواع محصولات و يا كالای نيم ساخته و انواع قطعات و لوازم يدكی و تجهيزات و ماشين آلات، ملزومات، ابزارآلات و هرگونه كالای مستعمل و غير قابل استفاده و اقساطی را به طور منظم و سيستماتيک برای مدت معين و يا نامعلوم نگهداری نمود.
انبارداری: عبارت است از دريافت جنس يا كالا از خارج (از قسمتهای مختلف شركت يا ديگران) و نگهداری آنها طبق نظم و اصولی كه متضمن سهولت در تحويل دادن و تحويل گرفتن با حرف حداقل وقت و نيروی مورد نياز باشد و رساندن اجناس و كالای مورد لزوم قسمتها يا خريداران به آنها در حداقل و حد اسرع وقت ممكن.
الزامات HSE جهت جانمایی و طراحی محل ساختمان انبار
- محل انبار بایستی به نحوی انتخاب گردد که اطراف ساختمان آن به لحاظ دسترسی خودروهای امدادی و وسایل اطفاء حریق و ارسال تجهیزات ضروری در شرایط اضطراری آزاد باشد.
- دیوارهای داخلی بایستی صاف و صیقلی بوده و عاری از ترک و لبه باشد تا به آسانی پاکیزه شود.
- این دیوارها بایستی روی سطحی که از مواد نفوذ ناپذیر است ساخته شود.
- انبار باید علاوه بر درب اصلی (در صورت امکان) دارای درب اضطراری نیز باشد.
- از ورود نور مستقیم خورشید به داخل محیط انبار بایستی ممانعت شود.
- انبار باید دارای سیستم هواکش مناسب جهت ممانعت از تجمع بخارات شیمیایی مواد و خطر آتش زایی باشد. ارتفاع هواکش تا کف انبار باید حداقل ۱ متر باشد.
- کف انبار باید با استفاده از خط کشی، بلوک بندی شود و بین هر بلوک راهروهایی به عرض حداقل ۱ متر جهت جابجایی، بازرسی و عبور هوای آزاد در نظر گرفته شود هر بلوک بایستی حاوی تنها یک محموله با مشخصات یکسان باشد.
- علائم هشدار دهنده بایستی در خارج از انبار نصب گردند. علائم خطر آلودگی با سموم، خطر آتش زایی و عدم اجازه ورود به افراد غیر مسئول از جمله علائم هشدار دهنده است.
- سیستم خنک کننده و گرم کننده بایستی به گونه ای تعبیه گردد که موجب گرم شدن و یا سردشدن مستقیم مواد انبار نگردند.
- استفاده از وسایل گرم کننده هوا که با نفت و گاز می سوزند ممنوع است .
- کف تمام انبارها باید بتون یا سنگ فرش بوده و نسبت به مواد شیمیایی و سموم غیر قابل نفوذ باشد.
- شیب و آبروی کف محوطه طوری باشد که مایعات در زیر کالاها جمع نشود همچنین صاف بوده و لغزنده نباشد و فاقد هر گونه ترک و یا شکاف باشند.
- در انبارهای بزرگ مواد شیمیایی و سموم، هرگونه زهکشی باید برای دفع فاضلاب به حوضچه ای متصل باشد تا از ورود فاضلاب به درون آبراهها و یا مجاری فاضلاب عمومی جلوگیری شود.
- انبارها می بایست به تناسب موادی که از آنها نگهداری می شود مجهز به وسایل ضروری اعلام و اطفاء حریق مطابق استانداردهای سازمان آتش نشانی باشد.
- روشنایی طبیعی انبارها بایستی به گونه ای طراحی گردند که مواد شیمیایی و سموم موجود در آنها در معرض تابش مستقیم نورخورشید قرار نگیرند. بررسی برخی از نكات در انبارها از جمله نور و روشنایی در محیط انبار بسیار قابل توجه است كه در طراحی اولیه باید مورد توجه باشند. طراحی نور در انبارها باید بگونه‌ای باشد كه حتی‌الامكان انبار از نور كافی و طبیعی برخوردار باشد. باید سطح پنجره‌ها نسبت به سطح سالن در حدود ۱ به ۵ باشد و رنگ دیوار نیز به رنگ روشن باشد. قفسه‌ها باید طوری مستقر شوند كه مانع نفوذ نور به داخل انبار و در نتیجه تاریك شدن انبار نشوند.
- میزان رطوبت انبارها می بایست زیر ۴۰ درصد تنظیم گردد. جهت کنترل دما و رطوبت در چند نقطه انبار می بایست دما سنج و رطوبت سنج کالیبره نصب گردیده و بطور روزانه کنترل شود.
- جهت جلوگیری از بروز حادثه و پیشگیری از صدمات جانی، هر انباری مجهز به تابلوهای هشدار و علایم راهنما بوده و محل نصب اینگونه هشدارها و علایم مناسب و قابل رؤیت باشد. همچنین معنا و مفهوم تابلوها می بایست به کارکنان مرتبط آموزش داده شود.
مقاله دستورالعمل HSE انبارها و چکلیست ایمنی انبارداری
انواع انبارها و وسایل مورد استفاده جهت نگهداری کالاها
انبارهای صنایع و كارخانجات به انواع مختلفی تقسیم می شود كه عبارتند از:
- انبار محصول
- انبار مواد اولیه
- انبار ابزار
- انبار ضایعات
- انبار قطعات نیم ساخته
- انبار قطعات یدكی دستگاهها و ماشین آلات
- انبار ملزومات پرسنلی
در روشی دیگر می توان انواع انبارها را بصورت زیر تقسیم بندی نمود:
- از نظر نوع کالاهای انباشته
انبار کالاهای معمولی
انبار مواد قابل اشتعال یا انفجار
انبار کالاهای فاسد شدنی
انبار مواد شیمیایی
انبار مواد فله ای - از نظر ساختمانی
انبارهای روباز
انبارهای مسقف يا کاملا پوشيده
انبارهای سرپوشيده بدون ديوار - از نظر انجام عملیات انبار توسط انسان یا ماشین
- از نظر چگونگی و ماهیت عملکرد
وسایل مورد استفاده برای نگهداری كالاها :
پالت: پالت سكوی كوچك قابل انتقالی است كه برای حمل و نقل و یا ذخیره كردن مواد بكارمی رود.
پالتها از نظر جنس انواع گوناگونی دارند، مثل پالتهای چوبی، فلزی، پلاستیكی. یكی از عوامل بسیار مهم در انتخاب نوع پالت، مشخصات و خصوصیات كالایی است كه پالت به منظور نگهداری یا حمل آن انتخاب می شود. داشتن شكلهای مشخص و منظم و یا منظم هندسی، بزرگی و كوچكی وزن و خصوصیاتی از قبیل خاصیت لغزیدن … از مسائلی هستند كه جنس، طرح و ابعاد پالت نقش تعیین كننده ای دارند. در مورد اقلام مخصوص مثل شبكه های مواد، كپسولهای گاز و … كه حمل یا نگهداری آنها بوسیله پالتها معمولی براحتی امكان پذیر نمی باشد. پایه از وسایل اضافی جهت قرار دادن آنها بروی پالت استفاده نمود.
پاكس پالت: پاكس پالت را می توان پالت دیواره دار نامید كه بوسیله آن تشكیل واحد بار از قطعات شكستنی و غیر مقاوم یا بسته های كوچك براحتی امكان پذیر می گردد و بوسیله لیفت تراك و تراكهای دستی قابلیت حمل و نقل می یابند.
میتوان آنها را به تعداد زیاد و تا ارتفاعی حدود ۷ متر بروی یكدیگر قرار داد باكس پالت از جنس فلز چوب و پلاستیك ساخته می شود.
ظرف: ظرف وسایل فلزی، چوبی، یا پلاستیكی هستند كه قابل حمل با دست بوده و به صورتهای مختلفی ساخته می شوند نوع متداول و معمول آن بنام جعبه ابزاربه صورت گسترده ای بكار میرود.
قفسه: قفسه یك قالب فلزی است كه توسط صفحات و یا تیرهای افقی به قسمتهای مختلف تقسیم شده است استفاده از قفسه باعث تسهیل انجام فعالیتهای انبار و افزایش بهره وری از فضای آن می شود. بخصوص زمانی كه تنوع اقلام زیاد باشد قفسه ها بطور عمده فلزی هستند.
جامبوبگ: کیسه های بزرگی هستند که برای انبار نمودن یا حمل و نقل مواد جامد و خشکی که به صورت پودری، دانه ای یا پولکی می باشند، مناسب هستند.
مقاله دستورالعمل HSE انبارها و چکلیست ایمنی انبارداری
استقرار، جابجایی و انبارش تجهیزات و کالاها
طرح استقرار تجهیزات و كالاها چگونگی انبار كردن اقلام مختلف و استفاده از تجهیزات حمل و نقل و ذخیره سازی كالا در انبار را نشان می دهد. ظرفیت مفید و قابل استفاده هر انبار به نوع طرح و استقرار آن بستگی دارد و برای طرح های مختلف این ظرفیت متغیر است.
این موضوع در مورد طراحی انبارهای جدید اهمیت بیشتر دارد و در محاسبه ابعاد سالن های ذخیره سازی مواد، باید با توجه به طرح استقرار پیش بینی شده، ابعاد سالن ها و به خصوص ارتفاع آنها را در نظر گرفت. در بیشتر انبارها هدف از مدیریت این انبار استفاده بیشتر از فضایی است كه در دسترس قرار دارد. این امر استفاده از تجهیزات پیشرفته و بهتر را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر شناخت كافی از تجهیزات مورد استفاده در انبار باید به عوامل متعددی در طراحی توجه داشت.
۱ـ خصوصیات اقلام
از مهمترین خصوصیات اقلام وزن آنها می باشد. باید ترتیبی اتخاذ نمود تا اقلام و كالاهای سنگین در پائین و سبك تر در بالا قرار بگیرند. از دیگر خصوصیات اقلام ابعاد و شكل ظاهری آنهاست كه در استقرار كالاها در انبار نقش بسزایی دارند. علاوه بر موارد فوق یكسری دیگر از خصوصیات اقلام و كالاها از قبیل خواص شیمیایی، مورد توجه است كه رعایت انبار چینی صحیح با توجه به این خصوصیات مهم است.
۲ـ میزان مواجهه با اقلام
به منظور سهولت هر چه بیشتر در انتخاب و تحویل اقلام به متقاضی ابتدا اقلامی كه مصرف زیادی دارند در نزدیكترین فاصله به قسمت صدور قرار داده می شوند و مرحله بعدی اقلامی كه میزان مصرف و تقاضای متوسطی دارند و سپس اقلامی كه كمترین میزان مصرف را دارند قرار می دهند.
۳ـ هم خانواده بودن اقلام
لازم است اقلام مختلف كالا با در نظر گرفتن هم خانواده آنها و یا مشابه در مصرف در كنار یكدیگر انبار نمود. دلیل این امر تسریع در فراهم سازی اقلام درخواستی و صدور آنهاست.
چگونگی انبار نمودن كالاها :
بررسی‌های انجام شده از انبارهای مختلف نشان می‌دهد كه مطالعه خصوصیاتی مانند قابلیت اشتعال، انفجار، سمی بودن، فسادپذیری و … در هنگام ذخیر نمودن كالاها معمولاً مورد غفلت واقع می‌شود. بسیار دیده شده كه دو مادة شیمیایی یا گاز خطرناك در كنار یكدیگر قرار داده شده‌اند كه در اثر این اشتباه انفجارهای مهیبی رخ داده است. این مواد در انبار مواد اولیه، مواد شیمیایی، مواد قابل اشتعال از قبیل: مواد پلاستیكی و لاستیكی، مایعات قابل اشتعال، كپسولهای گازی قابل انفجار، صندوق‌های قطعات اصلی و یدكی دستگاهها و.. را تشكیل می‌دهند كه این مواد مختلف غالباً در داخل یك انبار نگهداری می‌شوند. در چنین وضعیتی باید خطرات احتمالی هر یك از مواد بررسی شود و موادی كه دارای ریسك خطر فوق‌العاده بالایی هستند در انبارهای جداگانه و ویژه‌ای با سیستمهای حفاظتی و ایمنی نگهداری شوند.
– اقلام و مواد سریع الاشتعال بایستی در ساختمانهایی كه لازم است در برابر آتش‌سوزی عایق بندی شده و حفاظت شوند نگهداری شوند.
– در مورد فاسد شدن كالاها باید به این اصل توجه كرد كه كالای اول انبار شده باید اول استفاده شود (First in first out).
جابجایی و انبارش مواد شیمیایی
- قبل از جابجایی هر ماده شیمیایی، نوع آن ماده باید مشخص گردد.
- جابجایی مواد در ظروف ایمن و دربسته و به صورت ایستاده انجام گردد.
- ظروف جابجایی مواد شیمیایی می بایست دارای برچسب مشخصات آن ماده (MSDS) باشد.
- جابجایی مواد شیمیایی که با یکدیگر واکنش نشان می دهند مجاز نمی باشد.
- حمل و نقل مواد شیمیایی با وسیله ایمن صورت پذیرد.
- وسایل حمل و نقل مواد شیمیایی می بایست دارای علائم هشداری و رنگ مشخص و بدون عیب و نقص باشد.
- مسیرهای تردد و جابجایی مواد در حجم های زیاد بایستی مشخص شده باشد.
- بشکه های مواد شیمیایی به صورت ایستاده و در بسته جابجا گردد.
- از ریختن مواد شیمیایی در مسیرهای عبور و یا در کانالهای فاضلاب و آب روها بپرهیزید.
- ظروف جابجایی مواد شیمیایی می بایست مشخص باشد و برای جابجایی چند نوع ماده از یک ظرف استفاده نشود.
- استفاده از وسایل حفاظت فردی مانند دستکش، ماسک شیمیایی و …. الزامی می باشد.
- کپسول های اطفاء حریق جهت مواد شیمیایی می بایست وجود داشته باشد.
- توصیه می شود برای جابجایی موادشیمیایی از تجهیزات مناسب و حتی الامکان مکانیزه استفاده گردد.
- تخلیه بار بایستی به طور ایمن و به آرامی انجام گردد.
- درصورتیکه ظروف حاوی ماده شیمیایی دارای هرگونه نشتی باشد سریعا اقدام به تعویض ظرف آن نمایید.
- هرگاه هنگام حمل و نقل ماده شیمیایی مقداری از آن روی زمین ریخته شد سریعا اقدام به جمع آوری آن از روی زمین نمایید.
- مواد شیمیایی که در محیطهای نامناسب انبار شده بودند را قبل از حمل و نقل از ایمن بودن آن اطمینان حاصل نمایید.
- هنگام باز کردن درب بشکه های مواد شیمیایی احتمال پاشش آنها وجود دارد، حتما احتیاط نمایید.
- اصول صحیح بلند کردن بار را هنگام بلند کردن و جابجایی بشکه های مواد شیمیایی رعایت نمایید.
- انبار نگهداری آن باید خشک و خنک و مقاوم در برابر آتش و مجهز به تهویه مناسب باشد.
- خصوصیاتی مانند قابلیت اشتعال، انفجار، سمی بودن، فسادپذیری و …در هنگام ذخیر نمودن مواد شیمیایی باید مدنظر قرار گیرند.
- باید دقت شود که دو ماده شیمیایی یا گاز خطرناک در کنار یکدیگر قرار داده نشوند.
- موادی که دارای خطرات فوق العاده بالایی هستند در انبارهای جداگانه و ویژه ای با سیستم های حفاظتی و ایمنی نگهداری شوند.
- اقلام و مواد سریع الاشتعال در ساختمانهایی که لازم است در برابر آتش سوزی عایق بندی شده و حفاظت شده نگهداری شوند.
- برای جلوگیری از فاسد شدن مواد بایدمصرف مواد، اولین ورودی اولین خروجی باشد. (FIRST IN FIRST OUT)
- به منظور اطمینان از سلامت انبار، شرایط انبار با استفاده از چک لیست توسط مدیریت انبار و مدیریت HSE بصورت ادواری کنترل شود.
اجرای ۵s یا پنج سین در انبارها:
در مديريت انبارها و نظافت كارگاهی بایستی از سيستم پنج سين صنعتی استفاده گردد كه عبارتند از:
۱ – سوا كردن ضروريات
۲ – سر و سامان دادن و مرتب كردن
۳ – سپيدی و پاكيزگي محيط كار
۴ – سلامتی و ايمنی
۵ – سازمان يافتگی و انضباط
دستورالعمل HSE انبارها و مسائل ایمنی مربوط به انبار
مسائل ایمنی مربوط به انبار در چهار بخش تقسیم‌بندی می‌گردد:
ـ مسائل ایمنی مربوط به محیط كار
ـ مسائل ایمنی مربوط به كارگران
ـ مسائل ایمنی در ارتباط با حمل و نقل
ـ مسائل ایمنی در ارتباط با كالا و اقلام موجود در انبار
مسائل ایمنی مربوط به محیط كار :
۱) گرد و غبار : انبار از مكان‌هایی است كه وجود گرد و غبار در آن باعث به مخاطره افتادن سلامتی انبار داران و كارگران آن می‌گردد. علاوه بر آن گرد و خاك موجود روی زمین با حركت لیفتراك و سایر وسایل نقلیه در هوا پخش می‌گردد. برای جلوگیری از این موضوع لازم است به نكات زیر توجه شود:
ـ متناسب با وضعیت انبار و میزان گرد و خاك موجود در آن به تعداد لازم هواكش نصب گردد.
ـ در صورتی كه كف انبار دارای شیب است میتوان در فواصل زمانی مختلف اقدام به شستشوی كف انبار با آب نمود.
ـ جهت نظافت انبار از جاروهای مكانیكی استفاده گردد.
ـ در صورتی كه هنگام عملیات در انبار، گرد و غبار تولید می‌شود از ماسك استفاده گردد.
۲) نور و روشنایی : طراحی روشنایی در انبار باید به گونه‌ای باشد كه تا حد امكان انبار از نور طبیعی برخوردار شود. در این مورد باید سطح پنجره‌ها نسبت به سطح سالن در حدود ۱ به ۵ باشد و رنگ دیوارها نیز باید روشن انتخاب شود.
– سیم کشی برق باید توکار و از داخل لوله های مخصوص انجام گیرد و کلید و پریزها و روشنایی از نوع ضد جرقه باشد.
– لامپهای روشنایی باید دارای حفاظ یا حباب باشد و از دستگاههای حرارتی شعله باز در داخل انبارها نباید استفاده کرد.
– ارتفاع سقف کالا تا نزدیکترین روشنایی کمتر از یک متر نباشد.
۳) دمای محیط : این فاكتور نیز از عوامل موثر در سلامتی انسان و بازدهی كار می‌باشد.
۴) نظافت و بهداشت انبار : برای رعایت نظافت و بهداشت انبار نكات زیر متذكر می‌گردد :
ـ ضایعات از محیط انبار دور شوند و چنانچه قابلیت استفاده صنعتی دارند به محل مصرف ارسال شوند.
ـ زباله‌ها باید در ظرفهای ویژه زباله ریخته شده، از محیط انبار خارج شوند.
ـ كف انبار بویژه زمانی كه امكان كثیف شدن آن زیاد است، هر چند وقت یكبار شستشو شود.
۵) سر و صدا : سر و صدای زیاد و مداوم باعث ایجاد بیماری‌های شنوایی و روانی و كاهش كارائی كارگران می‌گردد. لذا در انتخاب محل انبار، بخصوص در داخل كارخانه‌ها باید توجه نمود كه انبار در محلی واقع شود كه از سر و صدای زیاد به دور باشد.
مسائل ایمنی مربوط به كاركنان :
ایمنی كاركنان در محیط كار بسیار مهم است در این مورد توجه به نكات زیر ضروری است:
ـ به هر فرد در ارتباط با كاری كه به عهدة او گذاشته شده آموزش لازم داده شود.
ـ برای هر فرد در صورت لزوم وسایل حفاظت فردی مناسب كار از قبیل دستكش، كلاه، عینك و … تهیه شود. وسایل حفاظت فردی هر چند وقت یكبار باید بازرسی و در صورت لزوم تعویض شوند. افرادی كه از وسایل ایمنی استفاده می‌كنند باید با طرز كار كردن با وسایل آشنا شوند.
ـ افراد هنگام برداشتن كالا بسته به وزن آن توجه بیشتر بكنند و از حمل بارهای بیش از ۲۰ كیلوگرم خودداری نمایند.
مسائل ایمنی در ارتباط با حمل و نقل :
بطور كلی ممكن است جهت حمل و نقل در انبار، از كارگر، وسایل حمل معمولی، وسایل نقلیه صنعتی، لیفتراك، جرثقیل و نقاله استفاده شود كه نكات ایمنی مربوط به هر كدام در زیر مختصراً بیان شده است.
ـ حجم كالاهایی كه توسط كارگر حمل می‌شود متناسب با توان او بوده و به تناسب سنگینی بار از روش صحیح كالا استفاده نماید.
ـ هنگام برداشتن باز از روی زمین، اول نشسته و سپس اقدام به بلندكردن آن نماید.
ـ در صورتیكه از كارگران جهت حمل اقلام استفاده می‌گردد باید توجه داشت كه كف انبار لغزنده نباشد.
ـ هنگام برداشتن بار در ارتفاع بیش از ۲ متر نردبان مناسب و محكم استفاده شود.
ـ حجم كالاهایی كه بوسیله چرخ دستی حمل می‌شود بیش از ظرفیت آن نباشد و جلو دید راننده را نگیرد.
ـ در حین عبور از راهروها و محوطه‌ها احتیاط شود كه به افراد برخورد نشود.
ـ كلیه وسایل نقلیه صنعتی باید متناسب با نیاز انتخاب شود و بیش از ظرفیت مجاز آن استفاده نگردد.
ـ در حین عبور از راهروها و محوطه به مقررات رانندگی و تابلوهای نصب شده توجه شود.
ـ در ارتباط با جرثقیل و بالابرها تا ظرفیت مجاز آنها استفاده شود.
ـ مسیر حمل قطعات و اقلام از بالای سر افراد نباشد.
ـ از چنگك و قلاب مناسب جهت برداشتن بسته‌های كالا استفاده شود.
ـ سرعت نقاله‌ها با كارگران هماهنگ باشد.
ـ در تقاطع‌ها باید از آینه‌های تقاطع نما استفاده شود تا احتمال تصادف وسایل با یكدیگر و با كارگران كمتر شود.
مسائل حفاظتی در ارتباط با كالاها و اقلام انبار :
حفظ اقلام و كالاها از اهداف اساسی در هر انبار است، رعایت این موضوع از طریق توجه به موارد زیر امكان پذیر می‌گردد:
ـ توجه به علائم ایمنی بسته‌های كالا.
ـ توجه به فاسد شدن اقلام
ـ توجه به سرقت اقلام
+ توجه به علائم ایمنی بسته های كالا :
لازم است افرادی كه در انبار كار می كنند با خصوصیات،كاربرد و اهمیت اقلام انبار آشنا شوند همچنین آشنا نمودن افراد با علائم ایمنی چاپ شده روی بسته بندیها كه رعایت آنها در هنگام باز نمودن جعبه ها، حمل و جا به جا نمودن بسته ها و قرار دادن آنها برروی هم ضروری است الزامیست. شكل زیر بعضی از علائم را نشان می دهد.
+ نكات حفاظتی انبار :
– انبارها از لحاظ حفاظت از سرقت، آتش سوزی، اقدام فاسد شدن و یا علائم ایمنی مهم می باشند.
– انبارها باید دارای دربهای مستقل و پنجره های ایمنی و قابل باز و بسته شدن فقط از سمت درون باشند.
– در انبارهایی كه هوای نامناسب وجود دارد گذاشتن وسایل الكتریكی محرك هوا از قبیل هواكش لازم است.
– از آنجا كه اكثر مواد شیمیایی برای سلامت افراد مضر است در انبارهای مواد شیمیایی باید نكات ایمنی از جمله جنس مخزن، ظرف یا لوله های مخصوص این موارد رعایت گردد.
– سیم كشی و تعمیرات و كلیه كارهای الكتریكی توسط افراد با تجربه انجام پذیرد.
– آشنا نمودن كارگران با طرز صحیح كار با ابزار دستی و قرار دادن ابزار آلات در قفسه ها یا ظروف الزامیست.
– رنگ دیوارهای انبار باید به رنگ روشن بوده پنجره ها دارای سطحی به نسبت ۵/۱ سطح كل انبار باشند و به طور كلی روشنایی انبار مناسب باشد.
– سقف انبار نسبت به دما باید ایزوله گردد.
– ضایعات از محیط انبار دور شوند و زباله ها باید در ظرفهای ویژه زباله ریخته شود.
– كالا باید در قسمتهای جدا از هم چیده شده و در صورتی كه سطح انبار وسیع باشد با دیوارهای تقسیم بندی شود به نحوی كه در موقع بروز آتش سوزی بتوان قسمت طعمه حریق شده را كنترل نمود. جنس مصالح دیوارهای جداكننده باید دارای مقاومت لازم در برابر آتش باشد.
– سیم كشی برق انبارها باید داخل كادر باشد و كلیه كالاها طوری چیده شوند كه با چراغهای سقفی یك متر فاصله داشته باشند.
– بین ردیفهای كالاهای چیده شده باید راهرو به اندازه كافی جهت تردد وسیله نقلیه و پرسنل در نظر گرفته شود و ۸۰ سانتیمتر بین دیوارهای اطراف انبار و كالاها خالی نگهداشته شود.
– ضروری است یك كلید برق اصلی در بیرون انبار نصب شود تا درمواقع لزوم برق آن قطع شود.
– سرپرست انبار وكلیه افراد باید به طرز كار خاموش كننده آشنایی داشته و هر چند وقت یكبار تمرین عملی اطفاء حریق انجام دهند.
– سیلندرهای گازهای تحت فشار مانند اكسیژن و اسیتلن و آرگون و ازت … باید خارج از سالنها نگهداری شوند.
– سیلندرها را بطورقائم درجای خود روی پایه قرارداده و با زنجیر یا تسمه فلزی آنهارا مهار مینماییم.
مقاله دستورالعمل HSE انبارها و چکلیست ایمنی انبارداری
حریق و اطفاء حریق در انبارها
انبارها اكثراً در معرض حریق قرار دارند به منظور پیشگیری از حریق انبار لازم است اقدامات زیر انجام‌گیرد:
- بهبود وضعیت ساختمانی و تاسیساتی
- نصب وسایل اطفاء حریق مناسب
- نصب وسایل اعلام خطر
- توجه و اجرای نكات و دستورالعمل های ایمنی
اقدام در زمینه جلوگیری از حریق :
انبارها اكثراً در معرض خطر حریق قرار دارند. زیرا در اكثر انبارها از سه عامل برای ایجاد آتش‌سوزی دو عامل مواد قابل اشتعال و اكسیژن موجود است و عامل سوم نیز ممكن است هر لحظه به خاطر بی‌احتیاطی، عدم رعایت نكات ایمنی در سیم‌كشی داخل انبار، گرم كردن انبار و … بوجود آید كپسولهای اطفاء حریق متناسب با نوع كالای انبار شده باید در فواصل معین در انبار وجود داشته باشند.
در انبار باید از سیستمهای كشف و اعلام حریق متناسب با محصولات بوجود آمده از آتش‌سوزی و همچنین انبار باید به سیستمهای اطفاء خودكار مانند اسپرینكلر مجهز باشند. این سیستم‌ها باید در فواصل زمانی متوسط بازدید شوند تا در صورت بروز نقص فنی، عیب یابی شوند. شیرهای مسدود كننده اسپرینكلر باید بدون مانع بوده و به راحتی در دسترس باشد. حداقل باید ۱۸ اینچ بین مواد انبار شده و هدهای اسپرینكلر فاصله در نظر گرفته شود در بعضی حالات و شرایط ممكن است مواد انبار شده را كمتر از این فاصله نگهداری كرد.
یكی از منابع اصلی ایجاد حریق در انبارها سیستم برق انبار می‌باشد. سیم‌ها باید دارای عایق مناسب باشند. لامپهای منابع روشنایی باید بدقت چك بشوند تا در اثر فرسودگی باعث ایجاد حریق در انبار نشوند. كلیدهای برق و جعبه‌های فیوز باید بدون مانع و آماده در دسترس باشند.
از موارد مهم دیگری که میتوان به آن اشاره نمود:
– انبارها باید از وسایل كافی شامل وسائل علائم خطر، وسایل اطفاء حریق، تجهیزاتی از قبیل لوله كشی آب با فشار قوی و … برخوردار باشند.
– مواد قابل اشتعال را باید جدا از مواد دیگر نگهداری كرد
– تابلوهای خطر آتش سوزی و استعمال دخانیات ممنوع در جاهای قابل دید نصب شود.
– نصب آب فشان خودكار سقفی و دستگاه های اعلام حریق (دتكتورهای) دودی در انبارهائی كه مواد خشك قابل اشتعال زیاد می باشد (مانند انبارمقوا، كارتن، چوب و …) جهت اطفاء سریع حریق ضروری است.
– مواد شیمیایی كه با یكدیگر تولید ماده سمی می كنند و یا ممكن است خود به خود آتش بگیرند یا منفجر شوند می بایست مشخص و جدا از یكدیگر نگهداری شوند.
– پراكسیدهای معدنی و آلی، اكسید پرمنگنات، اكسید پرسولفات ها، اكسید نیتراتهای آلی و معدنی اكسیدهای پرسولفاتها و پربروماتها و كروماتها و دی كروماتها با كسب حرارت یا در فعل و انفعالهای شیمیایی اكسیژن آزاد می كنند و خاموش كردن حریق ناشی از آنها بسیار مشكل بوده و در بیشتر موارد میسر نیست بایست محل نگهداری آنها جداگانه باشد و به سیستم های اطفاء حریق مجهز باشد.
– چراغها، كلیدها، و وسایل روشنایی باید ضد جرقه باشد.
– حرارت و رطوبت انبار ماده باید مرتباً كنترل گردد.
– انبار باید خشك و خنك بوده و تهویه داشته باشد.
– جهت نگهداری سیلندرهای اكسیژن و اسیتلن می بایست فاصله ای حدود ۳۰ سانتی متر ما بین آنها وجود داشته باشد یا با دیواره آجری از یكدیگر جدا شوند.
– سیلندرهای خالی نیز باید قائم و مهارشده در همان مكان و جدا از سیلندرهای پر قرار گیرد.
– محل نگهداری سیلندرهای گاز می بایست مكانی دور از مواد قابل اشتعال و منابع حرارتی با دیواره های مشبك فلزی باشند.
در انتها ۳ مورد چکلیست ایمنی مربوط به بازرسی ایمنی از انبارها را جهت دانلود قرارداده ایم. این چکلیست ها جهت استفاده کارشناسان و مسئولین ایمنی و همچنین بازرسین فنی کاربرد دارد.
| موارد | بلی | خیر | |
| ۱ | آیا انبار اختصاص به یك نوع كالا دارد ؟ | ||
| ۲ | آیا از ورود افراد متفرقه به انبار جلوگیری می شود ؟ | ||
| ۳ | آیا تهویه در انبار به خوبی صورت می گیرد ؟ | ||
| ۴ | آیا علائم هشدار دهنده مانند(سیگار كشیدن ممنوع) وجود دارد؟ | ||
| ۵ | آیا روشنایی انبار مناسب است ؟ | ||
| ۶ | آیا در انبار هدایت كننده رعد و برق نصب شده است ؟ | ||
| ۷ | آیا دفتر یا مكان آسایش به اندازه كافی دور از انبار هستند ؟ | ||
| ۸ | آیا انبار دارای انتظامات ۲۴ ساعته می باشد ؟ | ||
| ۹ | آیا انباردر اطراف خود دارای حصاری به ارتفاع۲۰ سانتی متراست ؟ | ||
| ۱۰ | آیا در انبار كردن مواد از پالت استفاده می شود ؟ | ||
| ۱۱ | آیا راههای عبور به وضوح علامت گذاری و قابل دسترسی هستند ؟ | ||
| ۱۲ | آیا مواد ریخته شده به زودی جمع می شود ؟ | ||
| ۱۳ | آیا لیفتراكها به طور صحیح از ایجاد جرقه محافظت می شوند ؟ | ||
| ۱۴ | آیا كالاهای انبار شده در فاصله ایمنی از وسایل برقی قرار دارند ؟ | ||
| ۱۵ | آیا تعداد خاموش كننده های دستی در انبار كافی است ؟ | ||
| ۱۶ | آیا نوع خاموش كننده های دستی مناسب می باشند ؟ | ||
| ۱۷ | آیا ساختمان انبار در برابر حریق مقاوم است ؟ | ||
| ۱۸ | آیا از فایرباكس استفاده شده است ؟ | ||
| ۱۹ | آیا مواد كدبندی شده اند ؟ | ||
| ۲۰ | آیا مواد اشتعال زا و خطرناك از دیگر مواد جداشده و با علامت خصوص مشخص شده اند؟ | ||
| ۲۱ | آیا از سیستمهای خودكار اعلام و اطفاء حریق استفاده شده است ؟ | ||
| ۲۲ | آیا پرسنل مجهز به لباس كار و دستكش و ایمنی می باشند ؟ | ||
| ۲۳ | آیا فضای كافی برای عبور لیفتراكها وجود دارد ؟ | ||
| ۲۴ | آیا قفسه هایی كه در انبار استفاده می شوند غیرقابل احتراق هستند ؟ | ||
| ۲۵ | آیا انبار با ساختمانهای دیگر فاصله كافی دارد ؟ | ||
| ۲۶ | آیا كف انبار قابل شستشو است ؟ | ||
| ۲۷ | آیا كف انبار لغزنده است ؟ | ||
| ۲۸ | آیا كف انبار شیب دار است ؟ | ||
| ۲۹ | آیا سم پاشی در داخل انبار بطور مرتب انجام می شود ؟ | ||
| ۳۰ | آیا انبار دارای در خروج اضطراری است ؟ | ||
| ۳۱ | آیا خروجیهای اضطراری با مقررات مربوط به ایمنی مطابقت دارند ؟ | ||
| ۳۲ | آیا گرم كننده و خنك كننده ها برحسب فصول سال است ؟ |
امیدواریم مقاله ” دستورالعمل HSE انبارها و چکلیست ایمنی انبارداری ” مورد توجه و استفاده شما قرار گرفته باشد.
عالی
عالی