لباس سفید پرستاران را سیاه نکنیم
خلاصه خبر : خسته نباشی! گرچه می‌دانم تو خستگی را خسته کرده‌ای، بس که از خودت مایه می‌گذاری تا مبادا شرمسار خانوده‌ای شوی که چشمشان به التیام دردهای کسی است که قوت لایموتشان را تامین می‌کند، خستگی را خسته‌ی پایداری و استقامتت در برابر ناملایمات می‌کنی و در و دیوار بیمارستان از تو بابت این همه پایداری عرق شرم می‌ریزد.
دست خدا به همراهت ای دست سرشار از عاطفه و مهر. دعای همه دردمندان بدرقه راهت ای سینه لبریز از ایمان و یقین دستت همیشه گرم ای نگران چشم‌های خسته و بیمار، خدا پشت و پناهت ای باغبان گل‌های پژمرده و شاخه‌های شکسته؛ ای اسوه نیکوکاری، ای “پرستار“!
وقتی حرف از کرونا و این روزهای پر التهاب به میان می‌آید بی‌شک دغدغه و ترس این ویروس منحوس اولین موردی است که به ذهن همه ما می‌رسد. ویروسی که چندی پیش اولین سالگردش گذشت یک سالی سخت پر از اتفاقات تلخ و گوناگون، اتفاقاتی که کادر درمان را بیشتر از هر قشر دیگری درگیر کرده و پرستار یکی از اصلی‌ترین حلقه‌های این مبارزه است.
پرستار یا بهتر است بگوییم فرشتگان سفیدپوشی که برای عده‌ای فرزند، برادر، خواهر و برای برخی دیگر از بیماران پدر و مادر هستند.
فراموشی نیازهای اولیه پرستاران
قهرمانان امروز میدان مبارزه با کرونا غریبانی هستند که گاهی حتی توقعات و نیازهای اولیه آنان به فراموشی سپرده می‌شود، هر کدام کار چند نفر را انجام می‌دهند، برخی از آنان مجبورند چندین شیفت کاری را پر کنند تا بتوانند نیازهای زندگی خود را پاسخگو باشد، شاید پیدایش این ویروس نیم‌نگاهی را به سوی این عزیزان کشانده باشد و امید است به پاس این ایثار و رشادت ها، «پرستار» جایگاه واقعی خود را به دست آورد.
این رشته بسیار سخت و حساس است و با توجه به اینکه پرستاران هر روزه در حال خدمت رسانی به جامعه هستند و برای مردم از جان و جوانی خود مایه می‌گذارند، شاید شیفت شب و شب کاری پرستاران آن هم مراقبت از بیمار یکی از سخت‌ترین شیفت‌های کاری در بین دیگر مشاغل باشد. بیداری و تیمار بیمار…
در تقویم ما روز ولادت حضرت زینب (س)، به عنوان روز پرستار نامگذاری شده، همچنین ۱۲ مه میلادی در جهان به دلیل اینکه زادروز فلورانس نایتینگل پرستار انگلیسی و بنیانگذار حرفه پرستاری مدرن بوده و به منظور پاسداشت زحمات و قدرانی از پرستاران، روز جهانی پرستار نام گرفته است.
لطف الهی شامل حالم شده است
به مناسبت این روز سراغ تعدادی از پرستاران بوشهری رفتیم و پای صحبت‌های آنها نشستیم؛ رضوان عباسی یکی از پرستارانی است که پای صحبت های او نشستیم. او که از سال ۸۴ وارد این رشته شده در پاسخ به این سوال که چرا این رشته را انتخاب کردی به می‌گوید: «من پرستاری را انتخاب نکردم و بهتره بگم پرستاری من رو انتخاب کرد، انتخاب این رشته کاملاً اتفاقی رخ داد چرا که دوستم در زمان انتخاب رشته قبل از تحویل فرم یک سری انتخاب‌ها رو جابجا کردند و پرستاری را برایم انتخاب کرد و معتقدم این تقدیر و لطف الهی بوده که شامل حالم شده است.»
عباسی در پاسخ به اینکه اگر به زمان انتخاب این رشته برگردی باز هم مسیر فعلی را انتخاب می‌کنی، عنوان کرد: «باید برگشت تا بتوان جواب دقیق و واقعی داد. به طور کلی این شغل سختی‌ها، گرفتاری و همچنین ناملایمتی‌های خاص خود را دارد ولی بر بالین بیمار نشستن و درگیر شدن با زندگی بیماران شیرینی هایی هم دارد که با همه مشکلات و سختی ها باز هم به ادامه این حرفه رضایت می دهی، گاهی فکر می‌کنم خداوند مرا برای همین راه خلق کرده است.»
وی در خصوص تفاوت مزایا و دریافتی ها در سطح کشور اینگونه گفت: «به طور کلی شرایط یکسانی هست شاید در برخی مناطق امتیازاتی وجود دارد اما در کل به یک شکل است.»
انتخاب گزینه مهاجرت برای رفاه
این پرستار در خصوص مهاجرت همکاران خود عنوان کرد: «در این شکی نیست که اگر فردی تلاش می‌کند به مراتب آن دنبال نتیجه‌ای مناسب و رضایت بخش است، وقتی قرار است ساعت های طولانی از زندگی و استراحت خود بزنید حداقل چیزی که باید به ازای آن داشته باشی امکانات رفاهی اولیه است و چون این مورد در ایران به راحتی تحقق پیدا نمی‌کند و تبعیض‌ها به شدت بالا است خب قطعا عده‌ای هستند که برای به دست اوردن این امکانات رفاهی گزینه مهاجرت را انتخاب می‌کنند.»
رضوان عباسی هم خستگی را عمده ترین علت ابتلا و فوتی‌های کادر درمان در این روزهای کرونایی می‌داند. وی در پاسخ به این سوال که مادر بودن سخت تر است یا پرستاری می گوید مادری بسیار سخت تر است.
وقتی به او گفتیم که در زمان بیماری چه کسی از خود او پرستاری می‌کند؟ گفت: «از یک جهاتی علم به این موضوعات و دانش برخورد با خیلی از بیماری ها کمک بسیاری به ما می‌کند و همینطور آگاهی از شرایط بیماری ها همواره در زمان بیماری خود پرستاران نقش بسزایی در مراحل درمان و روند بهبودی دارد.»
این پرستار جوان در خصوص اینکه ایا اگر روزی خبر از وجود چنین بیماری و اپیدمی داشتید باز هم پرستار می‌شدید، گفت: «رسالت ما خدمت است، چه کرونا و چه هر بیماری دیگری، اگر قرار بر ترک این میدان در زمان های سخت و دشوار و بروز و شیوع بیماری ها باشیم که نمی‌توان پرستار شد. پرستاری به واقع فداکاری است و قطعا می ماندیم و ادامه می‌دادیم.»
او از خاطره اش در زمان پرستاری اینگونه به می‌گوید: «سال ۸۶ بود که بیماری داشتیم، یک دختر خانم جوان که تنها فرزند خانواده خود بود. دختر جوان روز اولی که دانشگاه قبول شده بود در زمان مراجعه با یک سردرد شدید مواجه می‌شود که پس از چکاپ و تمامی آزمایشات متوجه یک نارسایی در کلیه‌هایش می شوند که نیازمند دیالیز و فرایند پیوند است، هیچوقت این خاطره از یادم نمی‌رود که در تمام لحظاتی که این دختر در کنارم بود با او درد می‌کشیدم و دنبال این بودیم که بتوانیم پیوند بگیریم. این یکی از خاطراتی است که هر زمان نام دیالیز را می‌شنوم روزهای پر درد و التهاب آان دختر جوان برایم تداعی می‌شود…»
عباسی اضافه کرد: «یکی از شیرین‌ترین خاطراتم هم مربوط به خانم بارداری بود که در زمان مراجعه وضعیت وخیمی داشت و به نوعی از او قطع امید شده بود و قلب به دنبال عارضه‌ای که داشت دچار آسیب شده بود. وقتی با فرزندانش تماس تصویری می‌گرفت در یادم مانده. تیم درمانی ما تلاش زیادی برای بهبودی او کرد تا چشم انتظاری فرزندانش را تمام کنیم و در نهایت هم با صحت و سلامت مرخص شد.»
پرستار کدام نهاد و ارگان باشید فرق دارد
سجاد ابراهیمی دیگر پرستاری است که قریب به ده سال از خدمات و زحماتش در این راه می گذرد. سجاد وقتی با این پرسش روبرو شد که اگر به زمان انتخاب مسیرش برگردیم ایا باز هم همین راه را انتخاب خواهد کرد پاسخ داد بله. او می گوید: «با همه مشکلاتی که در این کار وجود دارد سختی و همه و همه این شغل شیرینی های خاص خودش را دارد.»
ابراهیمی از تفاوت های این حرفه در داخل و خارج از کشور می گوید و معتقد است که از لحاظ سطح سوادی تفاوتی وجود ندارد. «همه ما از یک منابع و رفرنس‌های علمی بهره گیری می کنیم، تعدادی از دوستان و همکارانم به کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند و پس از طی یک دوره شش ماهه که زیاد تفاوت سطح علمی ندارد مشغول به کار می شوند. از لحاظ مرتبه و جایگاه، در کشورهای دیگر شغل پرستاری دارای مقام و قرب بیشتری است چرا که حوزه سلامت و بهداشت از اصلی ترین جایگاه های هر کشور و منطقه‌ای به شمار می‌رود.»
از نظر او تفاوتی در اینکه پرستار کدام شهر باشید وجود ندارد اما در خصوص دیگر تفاوت ها اینگونه بیان می‌کند: «پرستار کدام نهاد و ارگان باشید فرق دارد، برخی از دوستان ما در بیمارستان های دیگر نهادها و سازمان‌ها از دریافتی‌ها و مزایای متفاوتی برخوردار هستند.»
بعد از ۱۰ سال باید تمام قطعات یک پرستار را تعویض کرد
از او پرسیدم که شغل پرستاری سخت است و آیا از دریافتی خود رضایت دارید؟ سجاد می‌گوید: «در این شرایط رضایتمندی زیادی در مشاغل وجود ندارد، شغل پرستاری که جای خود را دارد. مثلاً شب کاری ریتم بیولوژیک بدن را بهم می‌ریزد.» او بعد به شوخی گفت «به نظرم بعد از ۱۰ سال باید تمام قطعات یک پرستار را تعویض کرد.» (خنده)
ابراهیمی ادامه داد: «اگر عضوی از یک خانواده دچار بیماری باشد می‌بینید که همه اعضا در تکاپو و نگرانی هستند، ما در برخی مواقع همزمان شاید با نزدیک به هفت یا هشت بیمار مواجه هستیم که گاهی خانواده های آنها هم نمی‌توانند در کنارشان باشند و باید از ایشان مراقبت کنیم که این یکی از سختی های این کار است، پس وقتی نگاه را به سمت این سختی ها و دشواری ها ببریم به پاسخ رضایتمندی ما پی خواهید برد.»
چرا پرستاران میل به مهاجرت دارند
وی در پاسخ به اینکه چرا پرستاران میل به مهاجرت دارند، عنوان کرد: «مشکلات اقتصادی شاید عمده ترین علت این علاقه‌مندی به مهاجرت باشد.»
از اصول اولیه آموزش پرسیدیم، این پرستار بوشهری در این باره به گفت: «یکی از اساتید در زمان تحصیل می گفت شما مراقبت کننده و نگهبان نیستید بلکه یک کمک کننده هستید یعنی باید به سلامت جسمی، اجتماعی و روانی بیمار کمک کنید و به نوعی شما وکیل یک بیمار هستید.» سجاد یکی از علل آمار ابتلا و فوتی های کادر درمان را خستگی انان دانست و افزود: «یک تیم فوتبال زمانی مصدومیت های زیادی را به دنبال دارد که خستگی تیمی و فشار زیادی را به همراه داشته باشد.»
او یکی دیگر از علت های این تلفات را کمبودهایی در تجهیزات و نبود مدیریت بحران مناسب در این زمان (بحران شیوع کرونا) دانست.
سجاد ابراهیمی از شیرین ترین خاطره کاری‌اش اینگونه گفت: «ترخیص بیمار و صحت و سلامت آنان همواره شیرینی خاصی داشته ولی در زمانی که در اورژانس فوریت های پزشکی خدمت می کردم یکی از ماموریت ها انتقال خانم بارداری بود که تولد یک نوزاد و ورود او به دنیا شیرینی خاصی داشت.»
او در خصوص خاطره تلخش عنوان کرد: «در بخش انژیوگرافی بیماری داشتیم که دچار گرفتگی شدید یکی از اصلی‌ترین رگ های قلبی بود. دقایقی پس از انژیوگرافی متوجه شدم که همکاران بخش ریکاوری مشغول عملیات احیا بودند و متاسفانه بیمار فوت کرد. جوان بودن آن فرد از یک سو و تنهاییش با توجه به اینکه شاید فکرش را هم نمی کرد که وضعیتش آنقدر نامناسب و وخیم باشد آن اتفاق را برایم تلخ‌تر کرد.»
دادن استقلال کاری به پرستاران
وی در پاسخ به این سوال که اگر رئیس سازمان نظام پرستاری بودی چگونه عمل می کردی، به گفت: «اولین اقدام در راستای عمل به تعهداتی بود که مانع از فکر کردن و در آخر اقدام به مهاجرت نیروها به خارج از کشور می‌شد، اگر رئیس سازمان بودم با توجه به مشکلات اقتصادی اولین اقدام را در همین راستا انجام می دادم، در گام بعد سعی کردم که همگام با جوامع جهانی یک سری استقلال های کاری به این شغل بدهم که همچون کشورهای دیگر پرستاری از پزشکی مجزا باشد و ما نیز همچون سایرین بتوانیم برخی کارهای دیگر را انجام دهیم.»
پرستاران بیمارستان های پایتخت شرایط مناسب تری دارند
به سراغ یکی دیگر از زحمتکشان حرفه پرستاری رفتیم که تمایلی به عنوان کردن نامش نداشت. وی از نحوه ورودش به دنیای پرستاری اینگونه گفت: «هدف من پزشکی بود و به ناچار وارد حرفه پرستاری شدم اما در حال حاضر از موقعیت خودم کاملا راضی و خشنود هستم.»
او می گوید اگر باز هم به عقب برگردد این مسیر را انتخاب خواهد کرد. وقتی از مزایا و دریافتی‌ها با او سخن می‌گوییم اعلام نارضایتی می کند. این پرستار معتقد است در بیمارستان های پایتخت شرایط مناسب تری در اختیار پرستاران است.
مگر با یک لوح تقدیر و شاخه گل میتوان نان زن و بچه را فراهم کرد؟
وی در خصوص مهاجرت پرستاران به گفت: «بالغ بر ۹۸% از همکارانم میل به مهاجرت کردن دارند و شاید اگر شرایط مهیا باشد یک لحظه هم تاخیر نمی‌کنند.» وقتی دلیلش را جویا شدیم می گوید «خیلی ساده است، تا کی می‌خواهند با برگزاری یک روز نمادین و افزودن القاب ایثارگری و رشادت و فداکاری پرستاران را فریب دهند؟» بعد ادامه داد: «مگر با یک لوح تقدیر و شاخه گل میتوان نان زن و بچه را فراهم کرد؟»
نارضایتی در این شغل بسیار زیاد است
این پرستار می‌افزاید: «بیمارستان‌های استان بوشهر هنوز در برآورد نیازهای اولیه یک کارمند، یا یک وعده غذایی بیمار و کارکنان بیمارستان دچار مشکل هستند بعد چه انتظاراتی که از پرستاران ندارند.» او در خصوص علل امار مبتلایان و فوتی های کادر درمان نبود زیر ساخت ها، وسایل و تجهیزات با کیفیت حفاظت شخصی را اصلی ترین دلایل می داند.
به او گفتیم اگر رییس سازمان نظام پرستاری شدی چه اقدامی انجام خواهی داد، که در پاسخ گفت: «کار خاصی نمی‌شود انجام داد چون سیستم و چارچوب‌ها نمی‌گذارد. در ثانی سازمان پرستاری یک واحد صنفی است و قدرت اجرایی ندارد شاید نظام سلامت باید اصلاح شود.»
این پرستار در پایان صحبتش با اینگونه گفت که «این مصاحبه هم همچون هزاران مصاحبه دیگر دردی از قشر زحمتکش پرستاران دوا نمی‌کند چرا که مسئولین از ما نیستند و ما را درک نمی‌کنند.»
، اینها شاید بخشی از مشکلات و دغدغه‌ها و دردهای پرستارانی باشد که در میدان مبارزه با ویروس کرونا و اپیدمی کووید۱۹ سرسختانه ایستاده و از سلامتی و جان هموطنانشان محافظت می‌کنند. امید که روزی، نه چندان دیر و دور مسائل و دردهای این قشر زحمتکش و ایثارگر دیده شود و برای حل آنها کاری صورت بگیرد تا با انرژی و انگیزه بیشتری به کار حساس و مهم خود ادامه دهند. همچنین با رعایت توصیه‌ها و پروتکل‌ها کاری کنیم تا بدانند همانطور که آنها در کنار ما مانده‌اند ما نیز در کنار آنان هستیم.
گزارش از: «حبیب‌الله آتشی»، خبرنگار بوشهر
شما به انتهای مطلب ‘لباس سفید پرستاران را سیاه نکنیم ‘ رسیده اید.
[ این مطلب در بخش بهداشت و سلامت سایت مهندسین HSE منتشر شده است. ]
