گاوبانگی؛ فصل جفت‌گیری یک گونه در معرض خطر انقراض

گستره جمعیت گوزن قرمز یا مرال در کوههای البرز یعنی از حدود غرب خراسان شمالی تا منتهی الیه استان گلستان، آذربایجان شرقی و اردبیل است و به جمهوری آذریایجان نیز می‌رسد. در شرایطی که تخریب زیستگاه و شکار مهمترین تهدیدات علیه این گونه جانوری است، هر سال از ۱۵ شهریور تا ۱۵ مهرماه این گونه برای تولیدمثل تلاش می‌کند.

افشین علیزاده درباره گاوبانگی اظهارکرد: گوزن نر در فصول دیگر سال به‌تنهایی در قسمت  جنگلی زندگی می‌کند ولی مرال ماده به همراه مرال‌های نابالغ به‌صورت گله‌ای  در حاشیه جنگل؛ جایی که علفزار و جنگل به هم متصل می‌شود زندگی می‌کند. در فصل گاوبانگی به قسمت حاشیه جنگل و محل حضور مرال‌های ماده می‌آید و شروع به گاوبانگی می‌کند و حریف می‌طلبد و مرال‌های نر با دیگر مبارزه می‌کند.

وی با بیان اینکه نقاط گاوبانگی در استان گلستان  و مازندران شناسایی شده است، گفت:  با توجه به اینکه به مرال‌ها به‌ویژه گوزن نر در این فصل حالت مستی دست می‌دهد، از انسان نمی‌ترسند بنابراین شکارچیان با تقلید صدا می‌توانند گوزن نر را به طرف خود بکشند و به آن تیراندازی کنند بنابراین چادرهایی در محدوده گاوبانگی برپا می‌شود و  محیط بانان و داوطلبان طی یک ماه در آن مستقر می‌شوند تا شکارچیان نتوانند به محل گاوبانگی نزدیک شوند  و گوزن‌های قرمز را به‌راحتی شکار کنند.

این متخصص اکولوژی حیات‌ وحش و مدیریت زیستگاه‌ها در پاسخ به این پرسش که مردم در مواجهه با «مرال» چه واکنشی باید نشان دهند، اظهارکرد: مرال موجودی خجالتی است و از انسان معمولا دوری می‌کند اما مردم در صورت مواجهه با این گونه هیچ واکنشی نشان ندهند و تنها آن را نگاه کنند تا راهش را ادامه دهد.

علیزاده در پایان با اشاره به تهدیدات علیه مرال‌ها گفت: متاسفانه زیستگاه‌های این گونه تخریب شده است و خبرهایی از برخورد گوزن قرمز با خودروها منتشر شده است چراکه مرال‌ها تلاش کرده‌اند از یک زیستگاه به زیستگاه دیگر بروند. متاسفانه پس از چهاربانده کردن جاده گلستان و پل کشی‌ها حرکت مرال‌ها خیلی محدود شده‌ است. در این شرایط باید زیر گذرهایی برای آن‌ها در نظر گرفت.

 مرال در کنار «شوکا» و «گوزن زرد ایرانی» سه نوع گوزن کشورمان محسوب می‌شوند.